ความหมายของศิลปะ จากทัศนะอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี คืองานที่เกิดมากจากความรัก ความมุ่งมั่น ศรัทธา ประสบการณ์ หลอมรวมเป็นพลังขับเคลื่อนในทางสุนทรียภาพ ไม่ว่าจะเป็นจิตรกรรม ศิลปกรรม หัตถกรรม ประติกรรม อื่น ๆ ต้องมีองค์ประกอบ 6 อย่าง ได้แก่
1. ความคิดคำนึง (หรือ concept แต่สำหรับอาจารย์ถวัลไม่ใช้คำนี้)
2. แสดงออกถึงรูปอารมณ์ของความสะเทือนใจของอารมณ์นั้น ๆ
3. มีท่วงท่าของจิตวิญญาณที่เป็นอิสระ ร้อนเร่า เพลิงปรารถนา หรือความก่ำไหม้ของอารมณ์ซึ่งจะโศกเศร้า หรือ ปิติ ยินดี หรือกำหนัดก็ตามที จะต้องหลอมรวมอยู่ในนั้น
4. ต้องมีปัจเจกลักษณะส่วนตัวของบุคคลผู้ซึ่งสร้างทำ
5. ประสานกลมกลืน
6. เป็นสุดยอดของเทคนิค
ถ้าประกอบด้วยองค์ภูมิทั้ง 6 นี้ งานการต่าง ๆ ที่เป็น หัตถกรรม ศิลปกรรม ประติกรรม อื่น ๆ ถึงจะเรียกได้ว่าเป็นศิลปะ ถ้าไม่ถึง 6 อย่างไม่อาจเรียกว่าศิลปะ แค่เป็นงานตกแต่งประดับประดาเป็นงานพื้น ๆ ดาด ๆ ชั้นต่ำชั้นเลวอย่าเขยิบตัวเป็นงานศิลปะ แล้วคนที่ไม่เข้าใจศิลปะก็เหมารวมว่าอะไรก็เป็นศิลปะ แยกไม่ออกหลงผิดว่าอะไรคือศิลปะอะไรคือของดาด ๆ พิ้น ๆ
ขอแสดงความไว้อาลัยแด่การจากไปของอาจารย์ถวัล ดัชนี ศิลปินแห่งชาติสาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) เสียชีวิตด้วยวัย 74 ปี วันที่ 3 ก.ย. 2557
ประวัติและผลงานอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี www.thawan-duchanee.com/biography-thai-1.htm
ถอดความจากวิดีโอโดย Learning Studio.info