ประเทศไทย 4.0 "Thailand 4.0"

ประเทศไทย 4.0 “Thailand 4.0”

มีหลายท่านถกกันเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่างประเทศไทย 4.0 ” Thailand 4.0 กับ Industry 4.0″ ว่ามีความเหมือนหรือต่างกันอย่างไร?ผมขออธิบายสั้นๆ ให้เข้าใจและเห็นเส้นทางการพัฒนาที่แตกต่างกันของ 2 เรื่องนี้ว่าเป็นอย่างไร? และในขณะเดียวกันก็สอดรับไปในทิศทางเดียวกันอย่างไร ดังนี้

INDUSTRY 4.0 คือ ยุคของการปฏิวัติอุตสาหกรรมครั้งที่ 4 โดยการปฏิวัติอุตสาหกรรม (INDUSTRIAL REVOLUTION) หมายถึง กระบวนการเปลี่ยนแปลงใน วิธีการผลิตและระบบการผลิต มีมาแล้วทั้งหมด 4 ยุค

INDUSTRY 1.0 ยุคที่เริ่มต้นของการปฏิวัติอุตสาหกรรม เมื่อ เจมส์ วัตต์ สามารถคิดค้นประดิษฐ์เครื่องจักรไอน้ำได้สำเร็จ การใช้พลังงานจากเครื่องจักรไอน้ำจึงเข้ามาทดแทนการใช้แรงงานคน หรือสัตว์ หรือพลังงานธรรมชาติ
INDUSTRY 2.0 เป็นการเปลี่ยนจากยุคที่ใช้เครื่องจักรไอน้ำ มาใช้พลังงานไฟฟ้า เปลี่ยนระบบการผลิต เป็นระบบโรงงาน เกิดการผลิตสินค้าคราวละมากๆ (Mass Production) สินค้าดี มีคุณภาพ ราคาไม่แพง เกิดกระแสบริโภคนิยมไปทั่วโลก
INDUSTRY 3.0 เป็นยุคที่คอมพิวเตอร์เริ่มเข้ามามีบทบาทในชีวิตประจำวัน ในโรงงานต่างๆ เกิดสายการผลิตแบบอัตโนมัติขึ้น เป็นการใช้เครื่องจักรอัตโนมัติหรือหุ่นยนต์ในการผลิตแทนที่แรงงานมนุษย์มากขึ้น เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตให้สูงขึ้นอีกระดับหนึ่ง โดยมีจุดประสงค์ก็เพื่อลดต้นทุนการผลิต
INDUSTRY 4.0 เป็นการบูรณาการโลกของการผลิตเข้ากับการเชื่อมต่อทางเครือข่ายในรูปแบบ Internet of Things (IoT) ทุกหน่วยของระบบการผลิต ตั้งแต่วัตถุดิบ เครื่องจักร เครื่องมืออุปกรณ์ ระบบอัตโนมัติและหุ่นยนต์ จุดเด่น คือ สามารถเชื่อมความต้องการของผู้บริโภคแต่ละรายเข้ากับกระบวนการผลิตสินค้าได้โดยตรง กล่าวคือ โรงงาน 4.0 จะสามารถผลิตของหลากหลายรูปแบบแตกต่างกันตามความต้องการเฉพาะของผู้บริโภคแต่ละราย (Mass Customization) เป็นจำนวนมากในเวลาพริบตาเดียว

ประเทศไทย 4.0 (Thailand 4.0) เป็นพัฒนาการของรูปแบบทางเศรษฐกิจที่ขับเคลื่อนโดยอาศัยโครงสร้างการผลิต และพื้นฐานในการประกอบอาชีพของคนในสังคมไทย

Thailand 1.0 เป็นยุคที่เน้นเกษตรกรรม เนื่องมาจากสภาพทางภูมิศาสตร์ของประเทศอยู่ในพื้นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การเพาะปลูก ประชากรส่วนใหญ่จึงมีอาชีพเกษตรกรมาเป็นเวลาช้านาน รายได้ส่วนใหญ่ของประเทศจึงมาจากเกษตรกรรมเป็นหลัก
Thailand 2.0 เป็นยุคที่เน้นอุตสาหกรรมเบา สืบเนื่องจากความเจริญจากประเทศในโลกตะวันตกเริ่มเข้ามามีบทบาท มีการนำทรัพยากรธรรมชาติ มาแปรรูปกันมากขึ้น โรงงานอุตสาหกรรมเกิดขึ้นมากมาย แต่เป็นอุตสาหกรรมที่ไม่มีความซับซ้อน เช่น โรงงานทอผ้า โรงงานแปรรูปผลไม้
Thailand 3.0 เป็นยุคที่เน้นอุตสาหกรรมหนัก เกิดจากกระแสของโลกาภิวัฒน์ คนต่างชาติเข้ามาลงทุนในประเทศเพิ่มมากขึ้น ประเทศไทยเต็มไปด้วยเทคโนโลยีใหม่ๆ แต่คนไทยขาดความเป็นเจ้าของ ยึดติดอยู่กับตัวเลขส่งออก ไม่สามารถยกระดับสินค้าให้มีคุณค่าเพื่อเพิ่มมูลค่าให้สูงขึ้นได้

Thailand 4.0 การนำพาเศรษฐกิจของประเทศให้หลุดพ้นจาก 3 กับดักที่กำลังเผชิญอยู่ในปัจจุบัน อันประกอบด้วย

1) กับดักความเหลื่อมล้ำ
2) กับดักความไม่สมดุลระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อม และ
3) กับดักรายได้ปานกลาง

โดยการขับเคลื่อนด้วย “ปัญญา” (อันประกอบด้วยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี การวิจัย พัฒนา ความคิดสร้างสรรค์ และภูมิปัญญาท้องถิ่น) ในการรังสรรค์นวัตกรรม บนฐานคิดของปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงของการ “รู้จักเติม รู้จักพอ และรู้จักปัน” ผลักดันผ่าน “พลังประชารัฐ” พร้อมๆ กับการสร้างคนไทยให้เป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ในศตวรรษที่ 21 (คนไทย 4.0)

ซึ่งเมื่อสำเร็จ โครงสร้างเศรษฐกิจ การวิจัยและการพัฒนา และการศึกษา จะถูกปฏิรูปให้มีความเจริญก้าวหน้ามากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบันครับ

ที่มา ดร. สุวิทย์ เมษินทรีย์ Dr. Suvit Maesincee